เอสซีจี ร่วมกับมูลนิธิชัยพัฒนาและสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย ถอดบทเรียนความสำเร็จการจัดการขยะจาก 12 โครงการต้นแบบ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจและก่อให้เกิดการเรียนรู้ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสมและเป็นรูปธรรมตามบริบท โดยในบทความนี้ขอนำเสนอภาพความสำเร็จการจัดการขยะตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ของ “บางซื่อโมเดล”
เริ่มต้นที่ตัวเอง
เอสซีจี มีแนวปฏิบัติที่เรียกว่า SCG Circular Way คือ การใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุด ตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ด้วยการหมุนเวียนทรัพยากรกลับมาใช้ใหม่ให้คุ้มค่าที่สุด โดยขับเคลื่อนผ่านการดำเนินธุรกิจ ตั้งแต่การผลิต การใช้และวนกลับเข้าสู่กระบวนการผลิตเป็นวัตถุดิบใหม่ และมุ่งมั่นเชิญชวนคนไทยร่วมสร้างพฤติกรรมการหมุนเวียนทรัพยากรกลับมาใช้ให้คุ้มค่าที่สุด ด้วยการคัดแยกขยะและทิ้งขยะให้ถูกต้อง ให้สามารถนำมาหมุนเวียนใช้ประโยชน์ได้อีก จึงเป็นจุดเริ่มต้นของ “โครงการบางซื่อโมเดล” #ใช้ให้คุ้ม #แยกให้เป็น #ทิ้งให้ถูก
แต่เดิมเอสซีจีนำมาตรฐานการแยกขยะของ กทม. มาใช้ ซึ่งมีการแยกขยะออกเป็น 4 ประเภท คือ ขยะเปียก ขยะแห้ง ขยะรีไซเคิล และขยะอันตราย แต่วิธีนี้กลับสร้างความสับสนให้กับพนักงานกว่า 8,000 คนของเอสซีจี และทำให้ไม่ได้รับความร่วมมือในการแยกขยะเท่าที่ควร สุดท้ายคนทำงานหนักก็คือแม่บ้าน ที่ต้องมานั่งคัดแยกขยะต่ออีกจนต้องทำงานล่วงเวลา ส่งผลให้สิ้นเปลืองทั้งเงินและแรงงาน
ความใส่ใจของผู้บริหารระดับสูง
“การที่ผู้บริหารระดับสูงใส่ใจเอาจริงเอาจัง รวมทั้งให้การสนับสนุนอย่างเต็มที่ ทำให้บางซื่อโมเดลก้าวหน้าต่อไปได้ ถ้าผู้บริหารระดับสูงไม่เห็นความสำคัญ บางซื่อโมเดลก็คงเดินทางมาจนถึงวันนี้ไม่ได้”
ข้อความข้างต้นเป็นคำพูดของ กฤษดา เรืองโชติวิทย์ Circular Economy Director ทีมงานคนสำคัญในโครงการ บางซื่อโมเดล นอกจากนี้การศึกษาดูงานต่างถิ่นยังทำให้กฤษดาและคณะทำงานของบางซื่อโมเดลเกิดแรงบันดาลใจ รวมทั้งนำประสบการณ์มากมายกลับมาประยุกต์และออกแบบการจัดการขยะให้เหมาะสมกับเอสซีจี จนนำไปสู่วิธีการคัดแยกขยะตามประเภทของวัสดุ
ใช้ให้คุ้ม แยกให้เป็น ทิ้งให้ถูก
สาเหตุสำคัญที่ทำให้วิธีการคัดแยกขยะตามประเภทของวัสดุมีประสิทธิภาพ ก็เพราะเข้าใจง่าย พนักงานจะเข้าใจได้ทันทีว่านี่คือแก้ว นี่คือพลาสติก นี่คือกระดาษ และกำหนดสีถังขยะแต่ละประเภท เช่น กระดาษทิ้งลงถังสีฟ้า ส่วนภาชนะจำพวกแก้ว โลหะ และอะลูมิเนียมเป็นถังสีเหลือง ขณะที่พลาสติก เช่น แก้วกาแฟ ถุงพลาสติก หลอด เป็นถังสีเขียว ในกรณีของพลาสติกที่สามารถนำมารีไซเคิลได้อย่างเช่น ขวดน้ำพลาสติกใส หรือที่เรียกกันว่าขวด PET ให้แยกออกมาต่างหากใส่ในถังสีขาว ส่วนฝาขวดกับฉลากที่มากับขวดให้ใส่ลงถังสีเขียว ขยะเศษอาหารซึ่งถือเป็นขยะที่มีจำนวนมากที่สุดในเอสซีจี จะมีถังสีเทาไว้ให้ทิ้ง ส่วนขยะอันตรายที่มีน้อยที่สุด ก็ไปลงถังสีแดง
ถังขยะทั้ง 6 สี ถูกนำมาจัดวางอยู่แทบทุกจุดในเอสซีจี บางซื่อ ไม่ว่าจะเป็นในออฟฟิศทุกชั้น ทุกหน่วยงาน หน้าห้องน้ำ โรงอาหาร มีเพียงถังสีแดงสำหรับขยะอันตรายเท่านั้น ที่มีตั้งอยู่ที่ชั้นล่างของทุกอาคาร เนื่องจากเป็นขยะที่มีจำนวนน้อยที่สุด
ความสำเร็จสำคัญของโครงการ
นอกเหนือจากการแยกและทิ้งขยะอย่างถูกต้องแล้ว บางซื่อโมเดลยังมุ่งเน้นไปที่การสื่อสารรณรงค์ให้พนักงานทุกคนรู้จักใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า เช่น การรณรงค์ให้ใช้ถุงพลาสติก ถุงกระดาษ ถุงผ้า ถุงอะไรก็ได้ ขอให้ใช้ซ้ำให้คุ้ม รวมทั้งมีการลดราคาเครื่องดื่มให้กับพนักงานที่นำแก้วหรือภาชนะส่วนตัวมาเอง โดยจากสถิติในปี 2562 พบว่า ขยะภายในสเอสซีจี สำนักงานใหญ่บางซื่อ มีจำนวนลดลงเหลือเฉลี่ยเพียง 37 ตันต่อเดือน จากที่เคยมีประมาณ 41.5 ตันต่อเดือนในปี 2561 ตัวเลขการนำขยะไปใช้ประโยชน์ในเดือนธันวาคม 2562 มีมากถึง 59% ขณะที่ปีก่อนหน้านั้นมีค่าเฉลี่ยทั้งปีเพียง 14% เท่านั้น
ทว่าหมุดหมายประการหนึ่งของบางซื่อโมเดล ไม่ใช่แค่เรื่องของการจัดการขยะได้อย่างมีประสิทธิภาพแต่เพียงเท่านั้น เพราะการที่พนักงานทุกคนปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมของตัวเองจนนำกลับไปถ่ายทอดให้กับสมาชิกในครอบครัวสามารถปฏิบัติตามได้อย่างถูกต้อง คือผลลัพธ์ของโครงการที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง
ทั้งนี้ เอสซีจี ยังมีเป้าหมาย “Zero Waste to Landfill” โดยจัดการขยะที่ต้องส่งไปให้ กทม. เพื่อฝังกลบเหลือเท่ากับศูนย์ให้ได้ ซึ่งการจะเป็นอย่างนั้นได้ ปัจจัยสำคัญคือ ความร่วมมือจากพนักงานทุกคนที่ต้องคัดแยกและทิ้งขยะให้ถูกถังแบบ 100% และแม้ว่าจะดูเป็นงานที่ท้าทาย แต่ทีมงานบางซื่อโมเดลก็จะพยายามบรรลุเป้าหมายนี้ให้ได้ เพื่อสร้างความยั่งยืนให้กับทรัพยากร ไปพร้อมกับการสร้างการเติบโตให้กับธุรกิจ พนักงาน และสังคมอย่างมั่นคง
ดาวน์โหลด Waste to Wealth... เงินทองจากกองขยะ ได้ที่ https://www.scg.com/ebook-watse-to-wealth
